Patella luxatie oftewel knieluxatie komt tamelijk veel voor bij kleine rassen, maar kan ook voorkomen bij grotere rassen. Dit is een erfelijke afwijking.

Patella luxatie betekent dat de knieschijf (patella) telkens uit de kom springt, waarbij de knieschijf zich tijdelijk naar buiten of naar binnen verplaatst. Deze afwijking is bij de ene hond erger dan bij de andere, sommige honden hinken even en lopen dan weer gewoon. Honden die patella luxatie hebben, hebben vaak een heel andere stand van hun achterpoten. Een hond die hier erg last van heeft, gaat minder lopen, waardoor de spierontwikkeling terugloopt. Uiteindelijk gaat hij maar liever op 3 pootjes lopen. Behandeling met medicijnen biedt nauwelijks vooruitzichten, het verlicht de pijn, maar neemt de oorzaak niet weg. Een operatieve behandeling is dan de enige oplossing.

De patella luxatie (dus op en over een van de randen van de groef springen van de knieschijf) kan voorkomen bij overbelasting of door een ongeval. Maar ook door slappe spieren en pezen.  Een andere oorzaak kan zijn dat de geleidegroef ondieper is dan normaal of de randen, door welke oorzaak dan ook, zijn afgeplat. Deze afgeplatte geleidegroef kan zowel aan één kant als aan beide kanten voordoen. Honden die lijden aan dit (erfelijk) euvel, hebben meestal vanaf de geboorte onregelmatig gevormde geleidegroeven en voor zover die afwijking niet is aangeboren, kan zij in de groeiperiode optreden. Een afwijkend of geforceerd bewegen kan bij die dieren de knieschijf uit zijn correcte positie brengen en springt kort daarna weer terug. Wanneer dit echter herhaaldelijk gebeurt, zullen de bevestigingsbanden over-rekt raken. Dat wil zeggen dat hun elasticiteit en sterkte worden aangetast, waardoor het hele kniegewricht uit zijn verband wordt gebracht. Ook veroorzaakt het steeds veranderen van de positie van de patella abnormaal veel slijtage aan de gewrichtskammen en aan de knieschijf zelf, waardoor de kwaal steeds erger en pijnlijker wordt. De ernst van de patella luxatie wordt wel eens uitgedrukt in graden:

1. De patella is door zeer lichte druk uit de gleuf te bewegen en spring vanzelf weer terug.
   De knieschijf is bij het strekken van de knie en bij het naar buiten draaien van de hak, zonder druk uit te oefenen, naar de binnenzijde van de poot te luxeren.

2. Als graad 1, maar luxeert af en toe ook spontaan.
   Naast de afwijkingen zoals bij graad 1, schiet de knieschijf bij het lopen soms spontaan van haar plaats, waardoor de hond even de poot zal optrekken.

3. De knieschijf zit permanent naast de gleuf, maar is nog wel op zijn plaats te duwen.
   De knieschijf is permanent geluxeerd, maar nog wel terug te brengen op haar plaats.

4. Als graad 3, maar de knieschijf is nu niet meer tot in de gleuf terug te duwen.
   De knieschijf is permanent geluxeerd en niet meer terug te brengen. De knie is stijf en voortdurend gebogen.

Hou het gewicht van uw Chihuahua in de gaten en houd hem in conditie door hem heuveltjes op te laten klimmen, dat zal zijn spieren rondom de knieschijf verstevigen. Door een te zwaar gewicht en weinig bespiering kan het probleem erger worden.

Behandeling met medicijnen biedt maar weinig soulaas. Het verlicht de pijn, maar neemt de oorzaak niet weg. Operatieve behandeling beidt de enige mogelijkheid voor blijvend herstel. Dit houdt in het verdiepen van de ondiepe geleidegroef of het bijwerken van de te platte randen (kammen). Meestal gaat herstel na een dergelijke operatie verbluffend snel. Binnen enkele weken belasten zij het pootje al weer volledig en vrij snel is het pootje algeheel hersteld.

Vanwege de erfelijke factor is het duidelijk dat er met hondjes met patella luxatie niet gefokt moet worden. 

Hondjes met patella luxatie kunnen echter nog heel goede huishondjes zijn en de hondjes die geopereerd moeten worden, zullen na de operatie heel snel een normaal leven kunnen leiden zonder enige beperkingen.

Hoewel deze afwijking dus helaas ook bij de Chihuahua voorkomt, is het ook weer niet zo dat iedere "hippende" hond patella luxatie heeft.